Nhạc giao hưởng là gì? Các bản nhạc giao hưởng nổi tiếng
Nhạc giao hưởng là một thể loại âm nhạc tuyệt vời, thường được biểu diễn bởi một dàn nhạc gồm nhiều loại nhạc cụ và nhiều nghệ sĩ. Thể loại này tập trung vào việc sắp xếp âm nhạc một cách phức tạp và tinh tế, thường có một tác phẩm dài, chia thành nhiều phần hoặc chương, thể hiện sự phát triển và biến đổi của ý tưởng âm nhạc trong suốt thời gian biểu diễn. Hãy cùng Sóng Nhạc tìm hiểu nhạc giao hưởng là gì trong bài viết dưới đây nhé.
Nhạc giao hưởng là gì?
Nhạc giao hưởng có nghĩa là sự hòa hợp âm nhạc, bao gồm những tác phẩm được viết để biểu diễn cho dàn nhạc, phối hợp với nhau trong một không gian rộng lớn. Để biểu diễn, dàn nhạc giao hưởng sử dụng nhiều nhạc cụ, chủ yếu là dây, kèn đồng, bộ gió, bộ gõ… cùng với một nhạc trưởng điều khiển toàn bộ dàn nhạc.
Đặc điểm của nhạc giao hưởng
Nhạc trưởng
Nhạc trưởng có nhiệm vụ giúp dàn nhạc phối hợp với nhau một cách hài hòa để tạo nên một giai điệu thống nhất. Nhạc trưởng phải là người có tố chất và cảm thụ âm nhạc tốt, giữ nhịp, báo hiệu khi có ô nhịp mới, bấm nhịp từng nhạc cụ trong dàn nhạc... để truyền tải thông điệp từ âm nhạc đến khán giả.
Các nhạc cụ
Trong dàn nhạc giao hưởng người ta thường sử dụng các nhạc cụ chính như:
- Bộ dây: Đóng vai trò quan trọng nhất trong dàn nhạc giao hưởng, bao gồm các nhạc cụ như Violin, Cello, Viola, Double bass.
- Woodwinds: Bao gồm các nhạc cụ như sáo, oboa, clarinet, basson.
- Đồng thau: Bao gồm các nhạc cụ có hình dạng kèn như kèn, kèn trombone, tuba, kèn Pháp.
- Bộ gõ: Có thể gồm Timbales, Tambourine.
Biểu diễn
Để biểu diễn một buổi hoà nhạc giao hưởng, người ta thường chia thành nhiều phần, bao gồm phần violin, phần cello, phần kèn và trống... Một dàn nhạc giao hưởng có thể có tới hàng trăm người, tất cả sẽ chơi nhạc dưới sự chỉ đạo của dàn nhạc. Nhạc trưởng. Nhờ đó, nhạc giao hưởng không chỉ đơn giản là âm nhạc mà còn là một tác phẩm nghệ thuật khi có hàng trăm người phối hợp cùng nhau.
Nguồn gốc của nhạc giao hưởng
Nhạc giao hưởng là một trong những thể loại nhạc cổ điển phổ biến nhất trên thế giới. Nó xuất hiện vào thế kỷ 18 ở châu Âu và đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa âm nhạc của nhiều nước trên thế giới.
Ban đầu, nhạc giao hưởng được biểu diễn trong các buổi hòa nhạc hoặc trong những dịp đặc biệt tại cung đình. Người ta tin rằng nhạc giao hưởng bắt đầu phát triển trong thời kỳ Baroque, khi các nhà soạn nhạc như Bach, Vivaldi và Handel sáng tác các tác phẩm với các yếu tố như động lực, hòa âm và nhịp điệu phức tạp.
Tuy nhiên, nhạc giao hưởng không trở thành một thể loại âm nhạc độc lập cho đến thời nhà soạn nhạc người Áo Franz Joseph Haydn, người được coi là “cha đẻ” của nhạc giao hưởng. Haydn đã phát triển các yếu tố của âm nhạc giao hưởng và tạo ra các tác phẩm giao hưởng với số lượng nhạc cụ và cách sắp xếp phức tạp hơn so với thời kỳ Baroque.
Sau đó, nhạc giao hưởng tiếp tục phát triển và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa âm nhạc châu Âu. Các nhà soạn nhạc như Beethoven, Brahms và Tchaikovsky đã sáng tác những tác phẩm giao hưởng được coi là kiệt tác của âm nhạc thế giới.
Sự phát triển của nhạc giao hưởng qua từng thời kỳ
Thời kỳ Baroque
Thời kỳ Baroque (khoảng thế kỷ 17) là thời điểm thuật ngữ giao hưởng bắt đầu được biết đến rộng rãi hơn. Tuy nhiên, vào thời điểm này, người ta vẫn còn nhầm lẫn giữa các thuật ngữ overture, sinfonia và giao hưởng. Giai đoạn này còn nhiều hạn chế về nhạc cụ nên nhiều tác phẩm chưa nêu rõ phần này dành cho nhạc cụ nào. Nếu kinh phí đủ lớn, các tác phẩm giao hưởng sẽ được chơi với nhiều nhạc cụ hơn.
Thời kỳ Galant và cổ điển
Vào thế kỷ 18, giới quý tộc yêu thích nhạc giao hưởng. Ở Vienna – Áo, việc sáng tác rất được ủng hộ, giới quý tộc sẵn sàng ủng hộ các cơ sở âm nhạc. Trong thời kỳ này, âm nhạc giao hưởng gắn liền với dây và các nhạc cụ khác như sáo, kèn và timpani bắt đầu được thêm vào.
Trong thời kỳ này, sáng tác của nhạc giao hưởng bao gồm:
- Bản sonata mở đầu hoặc allegro.
- Một chuyển động chậm, ví dụ andante.
- Một minuet hoặc scherzo với bộ ba.
- Một allegro, rondo, hoặc sonata.
- Một số nhà soạn nhạc giao hưởng có ảnh hưởng lớn bao gồm Haydn và Mozart.
Thời kỳ lãng mạn
Thời kỳ lãng mạn rơi vào khoảng thế kỷ 19, lúc này nhạc giao hưởng phát triển lên một tầm cao mới với sự xuất hiện của Beethoven. Những bản giao hưởng do Beethoven sáng tác đã vượt qua cả những nhà soạn nhạc vĩ đại của thời kỳ trước.
Trong thời kỳ này, dàn nhạc tiếp tục mở rộng về quy mô và phần nhạc cụ ngày càng hoàn thiện hơn. Đồng thời với việc bổ sung thêm nhạc sĩ và chơi nhiều phần hơn, các phòng hòa nhạc cũng được mở rộng đáng kể.
Xem thêm bài viết: Bolero là gì? Tìm hiểu về dòng nhạc bolero
Hậu lãng mạn sang hiện đại
Từ cuối thế kỷ 19 đến thế kỷ 20, nhạc giao hưởng đã có những bước phát triển rõ rệt từ phong cách đến nội dung. Trong thời kỳ này, có thể kể đến nhiều nhà soạn nhạc nổi tiếng như Gustav Mahler, Carl Nielsen, Bohuslav Martinů, Roger Sessions.
Từ giữa thế kỷ 20 đến thế kỷ 21, nhạc giao hưởng chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa hậu hiện đại và không còn hưng thịnh như thời kỳ trước.
Xem thêm bài viết: Nhạc jazz là gì? Các thể loại nhạc Jazz
Những bản nhạc giao hưởng nổi tiếng
“Symphony 5” của Ludwig van Beethoven
Ludwig van Beethoven (1770-1827) đã biên soạn tác phẩm này, trong đó một số ô nhịp mở đầu của bản giao hưởng có nhịp điệu giống như mã Morse cho số 5 hoặc chữ “V”.
Khúc dạo đầu này đã được sử dụng trong Thế chiến thứ hai để gửi tin nhắn bằng mã Morse. Theo truyền thuyết, Beethoven không biết phần mở đầu của Bản giao hưởng số 5 sẽ như thế nào, nhưng khi đang nghỉ trưa, ông nghe thấy nhịp gõ cửa và nó trở thành những nốt đầu tiên của tác phẩm.
The Blue Danube
The Blue Danube - Johann Strauss II là một bản nhạc cực kỳ nổi tiếng của vua nhạc valse Johann Strauss II. Tác phẩm được sáng tác vào năm 1866. Đây là một trong những điệu valse hay nhất và là hình mẫu tiêu biểu cho phong cách valse của triều đại valse Strauss.
Tác phẩm ra đời trong một hoàn cảnh vô cùng đặc biệt, tức là sau khi Johann Strauss II chứng kiến được sự cao thượng và hy sinh của hai người phụ nữ mà ông yêu thương. Một người là vợ, một người là người yêu. Cả hai người phụ nữ tuy gặp nhau nhưng không hề có sự ghen tuông mà ngược lại họ đối xử với nhau bằng những hành động cao đẹp.
O Fortuna
O Fortuna là một trong những bài hát nổi tiếng của Carl Orff. O Fortuna được ông sáng tác từ Oratorio Carmina Burana, được ông sáng tác vào năm 1937. Tác phẩm đã trở thành tác phẩm âm nhạc cổ điển được nghe nhiều nhất ở Anh.
Carl Orff thành công nhất với ca khúc O Fortuna nhờ sử dụng kỹ thuật hòa âm một cách ấn tượng. Tác phẩm này dựa trên bài thơ Carmina Burana thế kỷ 13. Đây là một trong những tác phẩm âm nhạc cổ điển được trình diễn nhiều nhất trên thế giới.
Bản hòa tấu piano số 21 tại C Major K. 467
Concerto cho piano số 21 cung C trưởng K. 46 thể hiện sự đổi mới và tài năng của Mozart. Tác giả đã khai thác triệt để sự đối thoại và phát triển âm nhạc giữa nghệ sĩ độc tấu và dàn nhạc, với một số phần biểu cảm tuyệt vời cho phần hơi. Andante (động tác thứ hai), chứa đầy những sự tương phản được sắp xếp cẩn thận làm tăng thêm sự thú vị cho đoạn văn. Nó đầy ma thuật và bí ẩn, khác xa với tình cảm gắn liền với nó.
Kết luận
Tóm lại, nhạc giao hưởng là một biểu tượng của sự tài hoa và sáng tạo trong lĩnh vực âm nhạc. Những tác phẩm giao hưởng nổi tiếng không chỉ là những bản nhạc tuyệt vời. Mà còn là tác phẩm nghệ thuật có sức mạnh thúc đẩy tinh thần con người và thể hiện một phần tinh hoa của nền văn hóa âm nhạc thế giới. Hy vọng qua bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thể loại nhạc giao hưởng là gì cũng như những tác phẩm đã ghi dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn của người yêu âm nhạc.
